%0 Journal Article %T آشنایی با مبانی و اصول سم‌شناسی و نقش آن در بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست %J رویکردهای نوین در آزمایشگاه‌های علمی ایران %I دانشگاه مراغه %Z ‪۲۵۸۸-۶۴۰۱ %A پرتوی‌نیا, علی %D 2018 %\ 03/21/2018 %V 2 %N 1 %P 57-66 %! آشنایی با مبانی و اصول سم‌شناسی و نقش آن در بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست %K ایمنی %K حریم ایمنی %K سم‌شناسی %K سم‌شناسی شغلی %K سم‌شناسی حلال‌ها %K سینتیک مواد سمی %R %X سم‌شناسی علمی است که به بررسی ماهیت و فراوانی مواد شیمیایی و ترکیبات سمی و همین‌طور مطالعه فاکتورهای خطر در خصوص اثرات نامساعد و مضر آن‌ها می‌پردازد. سم‌شناسی را بر حسب اینکه در چه رشته‌ای از علوم به کار گرفته شود طبقه‌بندی می‌کنند. در این مقاله، سم‌شناسی محیطی، سم‌شناسی صنعتی و سم‌شناسی شغلی به عنوان طبقه‌ی مهمی از علوم سم‌شناسی معرفی شده‌اند. اغلب مواد شیمیایی عوارض جدی و خطرناکی برای محیط زیست و سلامت افراد به دنبال دارند و هم‌چنین لازم به ذکر است که  تمام مواد شیمیایی در یک مقدار و دوز خاص، سمی هستند و در صورتی که زمان تماس با آن‌ها و در معرض قرار گرفتن آن‌ها به اندازه کافی طولانی باشد می‌توانند بسیار خطرناک باشند. بنابراین، هدف اصلی این مطالعه، معرفی اصول اولیه و مبانی سم‌شناسی نظیر انواع مختلف مسمومیت‌ها، منحنی دوز-پاسخ، دوز کشنده، حریم اطمینان، دوز خطرناک و محدوده سمیت مواد شیمیایی برای انسان می‌باشد. این مقاله هم‌چنین به اهمیت منحنی دوز-پاسخ و استفاده از آن برای محاسبات و مقایسه‌های مفید در خصوص اثرات مواد شیمیایی می‌پردازد. در ادامه اثرات تداخلی سمیت مواد شیمیایی مختلف که می‌توانند اثر افزایشی، هم‌نیروبخشی، پتانسیلی و تقابلی داشته باشند، بررسی شده است. در بخش نهایی این مطالعه، برخی از اثرات سمیت قابل توجه حلال‌های آلی و سموم هوابرد نیز ارائه شده است. %U https://jonaisl.maragheh.ac.ir/article_76946_90334d0c8087b2e2fc1c0d8d7806c2e5.pdf